به گزارش روابط عمومی دانشکده داروسازی شیراز، غلات کامل و نان سبوس‌دار علاوه‌بر تأمین فیبر و ویتامین‌ها، سرشار از ترکیبات فعال بیولوژیک هستند که نقش مهمی در ارتقای سلامت عمومی دارند. دکتر اردلان پاسداران، داروساز و عضو هیات علمی گروه فارماکوگنوزی دانشکده داروسازی، در گفت‌وگو با ما به نقش ساپونین‌ها به‌عنوان یکی از مواد مؤثره ارزشمند موجود در غلات کامل پرداخت.

دکتر پاسداران توضیح داد:
«ساپونین‌ها ترکیبات طبیعی موجود در سبوس غلات مانند جو، گندم و ذرت هستند که اثرات چندوجهی بر سلامت دارند. این ترکیبات با کاهش جذب کلسترول، اثرات ضدالتهابی و تعدیل پاسخ‌های ایمنی، می‌توانند در بهبود سلامت قلب و عروق، کنترل قند خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن نقش مؤثری ایفا کنند. مصرف منظم نان کامل، منبع طبیعی و روزمره‌ای برای دریافت این ترکیبات ارزشمند است.»

او در ادامه افزود:
«علی‌رغم اهمیت ساپونین‌ها، فرآیند صنعتی تولید نان سفید منجر به حذف سبوس و کاهش شدید این ترکیبات می‌شود. به همین دلیل، نان سفید فاقد بسیاری از مزایای تغذیه‌ای غلات کامل است و مصرف طولانی‌مدت آن می‌تواند اثرات منفی بر کنترل بیماری‌های متابولیک و سلامت عمومی داشته باشد.»

به گفته این عضو هیات علمی:
«ساپونین‌ها علاوه بر اثرات قلبی-متابولیک، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و می‌توانند فرآیند استرس اکسیداتیو را کاهش دهند. این ویژگی در پیشگیری از آسیب سلولی و کنترل التهاب‌های مزمن اهمیت زیادی دارد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند مصرف منظم غلات کامل می‌تواند سطح LDL را کاهش داده و حساسیت به انسولین را بهبود بخشد.»

وی درباره میزان مصرف نیز گفت:
«برای دستیابی به اثرات سلامت‌محور ساپونین‌ها، مصرف دو تا سه واحد غلات کامل در روز توصیه می‌شود. این مقدار می‌تواند معادل یک برش نان کامل، نصف پیمانه جو پخته یا یک واحد از سایر غلات سبوس‌دار باشد.»

دکتر پاسداران در پایان تأکید کرد:
«آگاهی از نقش ترکیبات فعال گیاهی موجود در مواد غذایی روزمره می‌تواند به تغییر الگوهای تغذیه‌ای و کنترل بهتر عوامل خطر مزمن کمک کند. داروسازان می‌توانند نقش مهمی در آموزش عمومی و ترویج الگوهای صحیح مصرف غلات کامل داشته باشند.»

دکتر اردلان پاسداران
داروساز و عضو هیات علمی
گروه فارماکوگنوزی، دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز