به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بررسی قواعد مصرف داروهای ضد HIV و چالش‌های رایج بیماران، یکی از موضوعات کلیدی در مراقبت‌های دارویی است که نقش پررنگی در کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی دارد. دکتر افسانه وزین، استاد تمام داروسازی بالینی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در گفت‌وگویی تخصصی، دیدگاه‌های خود را درباره اصول درمان و خطاهای رایج در مسیر درمان بیماران HIV بیان کرد.

اهمیت پایبندی دقیق به درمان

دکتر وزین با اشاره به نقش حیاتی پایبندی به مصرف داروهای ضد HIV (ART)، اظهار کرد:
«این داروها باید هر روز و در زمان مشخص مصرف شوند تا سطح پایدار دارو در خون حفظ گردد. قطع مصرف یا مصرف نامنظم می‌تواند باعث افزایش بار ویروسی و ایجاد مقاومت دارویی شود.»
به گفته وی، بیمارانی که برنامه منظم دارند، معمولاً کنترل بسیار مطلوب‌تری بر بیماری نشان می‌دهند.

زمان‌بندی مصرف دارو؛ عامل تعیین‌کننده

این متخصص تأکید کرد که انتخاب یک ساعت ثابت در روز و استفاده از ابزارهایی مانند زنگ تلفن همراه یا جعبه‌های هفتگی، از روش‌های مؤثر برای کاهش فراموشی دوز است. او می‌گوید:
«ثبات زمانی به یکنواختی غلظت دارو در بدن کمک می‌کند و جزء ضروری درمان است.»

مصرف با غذا یا معده خالی؟

وی با بیان این‌که نحوه مصرف داروهای ART وابسته به نوع دارو است، توضیح داد:
«برخی داروها همراه غذا بهتر جذب می‌شوند و برخی دیگر باید ناشتا مصرف شوند. در صورت بروز ناراحتی گوارشی، نیاز به ارزیابی و احتمالاً اصلاح زمان مصرف است.»

تداخلات دارویی؛ خطر پنهان اما قابل پیشگیری

دکتر وزین بر اهمیت توجه به تداخلات دارویی در بیماران HIV تأکید کرد و گفت:
«آنتی‌اسیدها، مکمل‌های آهن، کلسیم، منیزیم و روی، داروهای گیاهی مانند گل‌راعی و برخی داروهای بدون نسخه می‌توانند اثربخشی داروهای ART را تحت‌تأثیر قرار دهند.»
به گفته وی، در بسیاری از موارد، تنها تغییر زمان مصرف می‌تواند از بروز تداخل جلوگیری کند.

مدیریت فراموشی دوز

این استاد دانشگاه درباره راهکار فراموشی دوز اظهار داشت:
«اگر فاصله زیادی نگذشته، مصرف دارو بلافاصله انجام شود؛ اما در نزدیک بودن به نوبت بعدی، مصرف دو دوز هم‌زمان ممنوع است.»
او توصیه کرد که تکرار فراموشی باید به اطلاع پزشک یا داروساز برسد.

جایگاه داروساز در درمان HIV

دکتر وزین با اشاره به نقش داروساز در مدیریت درمان گفت:
«بررسی تداخلات، آموزش نحوه مصرف، مدیریت عوارض جانبی و کمک به پایبندی بیمار، از وظایف اصلی داروساز بالینی است.»
وی افزود که طرح پرسش‌های ساده از سوی بیمار می‌تواند مانع مشکلات جدی درمانی شود.

چالش‌های رایج در ایران

به گفته دکتر وزین، مصرف خودسرانه آنتی‌اسیدها، مکمل‌ها و داروهای بدون نسخه و همچنین فراموش کردن دوز روزانه، از مشکلات شایع در بیماران ایرانی است. وی توضیح داد:
«با آموزش مناسب و مدیریت زمان مصرف مکمل‌ها، بهبود قابل ملاحظه‌ای در نتایج درمان مشاهده می‌شود.»

نتیجه‌گیری

در پایان این گفت‌وگو، دکتر وزین تأکید کرد:
«درمان HIV یک مسیر بلندمدت است که نیازمند همکاری کامل بیمار و تیم درمان است. مصرف منظم دارو، گزارش علائم جدید و مشورت پیش از مصرف هر داروی تازه، اصول اصلی موفقیت درمان هستند.»
او معتقد است بیماران با رعایت این اصول می‌توانند «زندگی فعال، سالم و با کیفیتی» تجربه کنند.