5 باور نادرست در مورد واکسن آنفولانزا

باور نادرست ۱: آنفولانزا بیماری جدی نیست، بنابراین من به واکسن نیاز ندارم

 واقعیت: سالانه ۶۵۰۰۰۰ نفر ممکن است بر اثر آنفولانزا جان خود را از دست بدهند. این فقط نشان‌دهنده مرگ و میر ناشی از عوارض تنفسی این بیماری‌ است.  بنابراین دیگر تأثیرات مخرب احتمالی این بیماری حتی بیشتر است. حتی افراد سالم نیز می‌توانند به آنفولانزا مبتلا شوند. اکثر افراد ظرف چند هفته بهبود می‌یابند، اما برخی ممکن است عوارضی از جمله عفونت سینوس و گوش، ذات‌الریه، التهاب قلب یا مغز را تجربه کنند.

باور نادرست ۲: واکسن آنفولانزا می‌تواند من را به آنفولانزا مبتلا کند.

 واقعیت: واکسن آنفولانزای تزریقی حاوی ویروس غیرفعالی است که نمی‌تواند آنفولانزا به شما منتقل کند. اگر احساس درد یا تب خفیف دارید، این یک واکنش طبیعی سیستم ایمنی به واکسن است و عموماً فقط یک یا دو روز طول می‌کشد.

باور نادرست ۳: واکسن آنفولانزا می‌تواند عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند.

 واقعیت: واکسن آنفولانزا بی‌خطر بودن خود را ثابت کرده است. عوارض جانبی شدید بسیار نادر هستند. از هر یک میلیون نفر، یک نفر ممکن است به سندرم گیلن باره (GBS) مبتلا شود که باعث ضعف و فلج عضلات می‌شود.

باور نادرست ۴: من واکسن زدم و باز آنفولانزا گرفتم، بنابراین واکسن مؤثر نیست/ من واکسن آنفولانزا زدم ولی سرماخوردگی گرفتم بنابراین واکسن مؤثر نیست.

واقعیت: چندین ویروس آنفولانزا همیشه در گردش هستند، به همین دلیل است که افراد ممکن است با وجود واکسیناسیون، همچنان به آنفولانزا مبتلا شوند، زیرا واکسن مختص سویه های خاصی است. با این حال، واکسیناسیون احتمال محافظت در برابر آنفولانزا را افزایش می‌دهد. مطالعات نشان داده است که واکسنهای سه ظرفیتی حدود 60 درصد کارایی دارند. از سوی دیگر ممکن است انواع مختلفی از ویروسهای دیگر باعث بروز علامی شبیه آنفولانزا شود که با این بیماری اشتباه گرفته می شود.

 تزریق واکسن باعث پیشگیری از سرماخوردگی نخواهد شد. این واکسن برای مصون سازی علیه خطرناکترین سویه های آنفولانزای در گردش طراحی شده است . سرماخوردگی و کووید-19 (کرونا) در نتیجه آلودگی با انواعی از ویروسهای دیگر رخ می دهد و ارتباطی با این واکسن ندارد.

باور نادرست ۵: من باردار هستم یا به کودک شیر می دهم، بنابراین نباید واکسن آنفولانزا بزنم.

واقعیت: زنان باردار به ویژه باید واکسن آنفولانزا بزنند، زیرا سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف‌تر از حد معمول است. واکسن آنفولانزای غیرفعال در هر مرحله از بارداری بی‌خطر است. توجه به این نکته مهم است که برای زنان باردار، واکسن‌های آنفولانزا نه تنها از عفونت آنفولانزا در این گروه آسیب‌پذیر جلوگیری می‌کنند، بلکه از طریق انتقال آنتی‌بادی‌های مادری، از فرزندان آنها نیز محافظت می‌کنند. این موضوع بسیار مهم است زیرا هیچ یک از واکسن‌های آنفولانزا برای استفاده در کودکان 6 ماهه مجوز ندارند. مصرف واکسن در زنان شیرده نیز اشکالی ندارد.

چه زمانی واکسن آنفولانزا تزریق کنم؟

با توجه به اینکه شیوع آنفلوآنزا در ایران از اواخر مهر تا اوایل بهار سال بعد است، تزریق واکسن پیش از شروع فصل شیوع مخصوصا قبل از باز شدن مدارس، اهمیت بیشتری دارد. با توجه به اینکه حدود دو هفته طول می‌کشد تا پاسخ ایمنی ایجاد شود، بهترین زمان تزریق، در ماه‌های شهریور و مهر ماه است. اگر زمان تزریق واکسن دیرتر از این زمان شد، تا زمانی که ویروس در جامعه در گردش است، تزریق واکسن همچنان مفید است.

واکسن برای چه افرادی توصیه می شود؟

• زنان باردار
• کودکان ۶ ماه تا ۵ سال
• افراد بالای ۶۵ سال
• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن (مثالهای رایج این افراد شامل  موارد زیر است: افراد دارای بیماری های قلبی عروقی، بیماران مزمن ریوی مثل آسم، فیبروز سیستیک و ...، بیماری های متابولیک از جمله دیابت ملیتوس ، بیماری های مزمن خونی، کلیوی، کبدی و عصبی ماهیچه ای. افراد با ضعف سیستم ایمنی از جمله افرادی که از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده می کنند یا مبتلایان به ایدز)
• کارکنان بهداشت و درمان

تزریق واکسن در تمامی افراد بزرگتر از شش ماه ایرادی ندارد، ولی اولویت با افراد فوق الذکر است.

 ۵ کاری که باید در صورت ابتلا به آنفولانزا انجام دهید:

• هنگام سرفه یا عطسه، دهان و بینی خود را بپوشانید
• دست‌های خود را مرتباً بشویید
• آب فراوان بنوشید و استراحت کنید
• اگر سیستم ایمنی آسیب‌پذیر دارید، ممکن است به داروهای ضد ویروس نیاز داشته باشید ( باتجویز پزشک)
• آنتی‌بیوتیک مصرف نکنید - آنها در برابر ویروس‌های سرماخوردگی یا آنفولانزا مؤثر نیستند

۵ راه برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا

• هر سال واکسن آنفولانزا بزنید - حتی اگر به آنفولانزا مبتلا شوید، علائم شما خفیف‌تر خواهد بود
• از قرار گرفتن در معرض افراد بیمار خودداری کنید.
• سعی کنید چشم‌ها، بینی یا دهان خود را لمس نکنید - میکروب‌ها به احتمال زیاد از این طریق وارد بدن شما می‌شوند.
• اگر با فرد بیمار در یک خانه زندگی می‌کنید، سطوح را تمیز و ضدعفونی کنید
• دست‌های خود را مرتباً بشویید.

دکتر علی دهشهری، عضو هیات علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز