با شروع فصل سرما، آلرژی، عطسه، خارش و آبریزش بینی بسیاری از افراد را آزار می‌دهد و نام «آنتی‌هیستامین» بیش از هر زمان دیگری شنیده می‌شود. 

هیستامین در بدن از اسیدآمینه هیستیدین ساخته میشود و میزان آن در ریه، پوست و دستگاه گوارش از سایر قسمتهای بدن بیشتر است. هنگام واکنش‌های آلرژیک ماده هیستامین از بعضی از سلولهای بدن که mast cells نام دارند ترشح میشود. این ماده مسئول ایجاد علائم حساسیت مانند عطسه، خارش، کهیر و آبریزش بینی می باشد.
بنابراین برای از بین بردن این علائم باید با هیستامین آزاد شده مقابله شود. داروهای آنتی هیستامین در واقع به ما کمک می کنند تا هیستامین آزاد شده در بدن را خنثی و علائم آنرا بهبود ببخشیم.

داروهای آنتی‌هیستامین‌ به دو دسته داروهای نسل قدیم و داروهای نسل جدید تقسیم میشوند.
آنتی‌هیستامین‌های نسل قدیم مانند دیفن‌هیدرامین و کلرفنیرامین اگر چه به‌سرعت اثر می‌کنند اما به دلیل عبور از سد خونی مغز باعث ایجاد خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز می‌شوند. لذا به بیماران توصیه میشود که هنگام مصرف این داروها از انجام کارهایی که نیاز به تمرکز دارد مثل رانندگی خودداری کنند. همچنین این داروها به دلیل اینکه غیر اختصاصی اثر می‌کند گاهی عوارض آنتی کلینرژیکی مثل خشکی دهان و تاری دید نیز به همراه دارند.
آنتی هیستامین های نسل جدید مانند لوراتادین و فکسوفنادین توانائی عبور از سد خونی مغز را ندارند لذا عارضه خواب‌آلودگی کمتری دارند و برای مصرف روزانه مناسب‌ترند.

از داروهای آنتی‌هیستامین فرآورده های قرص، شربت، قطره بینی و چشمی، اسپری بینی و آمپول تزریقی در بازار دارویی ایران موجود است. با توجه به اینکه این داروها معمولا طولانی اثر هستند مصرف یک یا دو بار در روز از آنها کفایت می‌کند.
از آنجاییکه هیستامین در بدن نقشهای متعددی دارد، بعضی از داروهای این دسته بعنوان اشتها آور مثل سیپروهپتادین و ضد تهوع مثل دیمن هیدرینات کاربرد دارند.
توصیه دیگری در باره مصرف این داروها این است که دوزهای اول را مدتی قبل از خواب و در منزل مصرف کرد.

لازم به ذکر است که اخیرا" آنتی هیستامین های نسل سوم مثل دسلوراتادین و لووسیتریزین نیز به بازار آمده اند که بسیار اختصاصی عمل می کنند و عوارض جانبی کمتری از دو دسته قبل دارند. 

دکتر «صغری خواب نادیده»، عضو هیات علمی گروه شیمی دارویی دانشکده داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز