ویتامین D چرا اهمیت دارد؟

ویتامین D یکی از ریزمغذی ‌های ضروری برای بدن است که نقش کلیدی در تنظیم هموستاز کلسیم و فسفر، استحکام استخوان ‌ها، عملکرد عضلات، تنظیم سیستم ایمنی و سلامت قلب و عروق ایفا می‌کند. همین اهمیت باعث شده این ویتامین در سال‌های اخیر توجه بسیاری از مردم را به خود جلب کند.

آیا همه به مکمل ویتامینD  نیاز دارند؟

کمبود ویتامین D در جامعه شایع است، اما این موضوع به معنای توصیه به مصرف خودسرانه مکمل‌ها نیست. ویتامین D مورد نیاز برخی افراد ممکن است از طریق تولید در بدن به کمک قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید و همچنین منابع غذایی حاوی این ویتامین تامین شود. در افرادی که نیاز به استفاده از مکمل ویتامین   D دارند، دوز و شکل دارویی مناسب باید بر اساس سن، شرایط بالینی و میزان سطح سرمی آن که از طریق آزمایش خون تعیین می شود، تنظیم گردد. مصرف بی‌رویه و بدون پایش می‌تواند آسیب‌زا باشد.

خطر مصرف خودسرانه ویتامین D چیست؟

یکی از نگرانی‌های رایج در داروخانه ‌ها، مراجعه بیمارانی است که پس از مصرف طولانی‌ مدت دوزهای بالا دچار مسمومیت شده‌اند. علائم این مسمومیت می‌تواند به شکل تهوع، دردهای شکمی، یبوست، کاهش اشتها، فشار خون بالا، نامنظم شدن ریتم قلب، اختلال در عملکرد طبیعی کلیه و در موارد شدید نارسایی کلیه بروز کند. برخلاف تصور رایج، ویتامین D مانند هر داروی دیگر، در دوزهای بالا می تواند منجر به عوارض جانبی شود. همچنین مصرف این ویتامین در برخی بیماران بسته به شرایط بالینی ملاحظات خاص مصرف و یا ممنوعیت مصرف دارد.

چرا بدنسازان بیشتر در معرض خطر هستند؟

گزارش‌ های بالینی نشان داده است که برخی ورزشکاران و بدنسازان برای بهبود عملکرد یا ریکاوری، به تزریق خودسرانه آمپول ‌های ویتامین D روی می‌آورند. این کار نه‌ تنها پشتوانه علمی ندارد، بلکه می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود. بستری بیماران به ‌دلیل تزریق خودسرانه ویتامین D در مواردی گزارش شده است.

نقش داروساز در پیشگیری از این مشکلات چیست؟

داروسازان به ‌عنوان حلقه ارتباطی میان بیمار و درمانگر، وظیفه دارند بیماران را نسبت به عوارض مصرف خودسرانه این مکمل ها آگاه کنند. تأکید منابع علمی بر این است که ویتامین D باید بر اساس نتایج آزمایشگاهی، نیاز فردی و تحت نظر پزشک یا داروساز مصرف شود. بطور کلی توصیه بر آن است که مکمل ها (حتی ویتامین ها) نباید بدون مشورت با پزشک یا داروساز استفاده شوند.

اقدام کنیم

ویتامین D یک مکمل ارزشمند برای پیشگیری از بیماری‌ های استخوانی، ارتقا سیستم ایمنی و سلامت قلب و عروق است، اما نباید از یاد برد که مصرف نادرست آن می‌تواند تهدیدی جدی باشد. به جای مصرف خودسرانه، بهتر است با انجام آزمایش خون و مشاوره تخصصی، میزان صحیح مصرف را مشخص کنیم. عملکرد های پر اهمیت این ویتامین در بدن ارزش این دقت نظر را دارد.

دکتر «رامین انصاری» متخصص داروسازی بالینی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز