به گزارش روابط عمومی دانشکده داروسازی شیراز، در ادامه مجموعه گفت‌وگوهای «دانستنی‌های دارویی برای خانواده‌ها»، این‌بار موضوع گفت‌وگو به بررسی جایگاه شامپوها در سلامت پوست و مو اختصاص یافت. در این گفت‌وگو، دکتر سلیمان محمدی سامانی، متخصص فارماسیوتیکس و عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی شیراز درباره ترکیبات مؤثر شامپوها، تفاوت شامپوهای درمانی و معمولی، و نکات مصرف ایمن و علمی این فرآورده‌ها توضیحاتی ارائه داد.

دکتر محمدی سامانی در آغاز گفت:
«اگرچه یکی از اهداف اصلی شامپو، شویندگی و تمیز کردن سطح موها و پوست است، اما شامپوها تنها برای شست‌وشو ساخته نمی‌شوند. امروزه شامپوها به عنوان یکی از فرآورده‌های آرایشی و بهداشتی پیچیده شناخته می‌شوند که علاوه بر پاک‌سازی، می‌توانند نقش درمانی هم داشته باشند و در کنترل شوره، التهاب و برخی بیماری‌های پوست سر مورد استفاده قرار گیرند. شناخت ترکیبات مؤثر و انتخاب صحیح شامپو، در پیشگیری از آسیب‌های شیمیایی و تحریکات پوستی اهمیت فراوانی دارد.»

وی سپس درباره ترکیبات اصلی شامپوها توضیح داد:
«هر شامپو از چندین گروه ماده تشکیل می‌شود که هر کدام نقش مشخصی دارند:

• مواد شوینده (سورفکتانت‌ها) مانند سدیم لوریل سولفات یا کوکامیدوپروپیل بتائین که چربی‌ها و آلودگی‌ها را از سطح مو جدا می‌کنند.

• مواد نرم‌کننده، حالت‌دهنده و ضدالکتریسیته ساکن که از گره‌خوردگی و شکنندگی مو جلوگیری می‌کنند.

• مواد درمانی مانند زینک پیریتیون، کتوکونازول یا ستیل‌پیرِدینیوم کلراید که در کنترل شوره و التهاب پوست سر مؤثرند.

• مواد نگهدارنده و تنظیم‌کننده pH که برای پایداری و جلوگیری از آلودگی میکروبی افزوده می‌شوند.»

این متخصص فارماسیوتیکس افزود:
«انتخاب شامپو باید براساس نوع پوست سر و وضعیت مو انجام شود. برای مثال موهای چرب نیاز به شامپوهایی با قدرت شویندگی بیشتر دارند، اما موهای خشک باید از شامپوهای ملایم‌تر و سرشار از مواد نرم‌کننده استفاده کنند. شامپوهای روزانه نیز برای افراد با پوست حساس یا نیاز به شست‌وشوی مکرر مناسب‌ترند.»

او ادامه داد:
«اگرچه برخی شامپوها با ادعای جلوگیری از ریزش مو به بازار عرضه می‌شوند، اما شواهد علمی در مورد تأثیر واقعی آن‌ها محدود است. حتی مصرف مکرر شامپوهای حاوی سورفکتانت‌های قوی یا مواد عطری ممکن است موجب تحریک پوست سر و افزایش ریزش موقت مو شود.»

وی با اشاره به بحث شامپوهای فاقد سولفات گفت:
«در سال‌های اخیر، مصرف شامپوهای بدون سولفات بسیار تبلیغ می‌شود. اما باید توجه داشت که گروه سولفونات‌ها نقش اصلی در شویندگی دارند. بنابراین شامپوهای فاقد سولفات معمولاً قدرت شویندگی کمتری دارند. این نوع شامپوها برای موهای آسیب‌دیده، رنگ‌شده یا کراتینه مناسب‌تر هستند؛ اما افراد دیگر می‌توانند بدون نگرانی از شامپوهای معمول استفاده کنند.»

او در بخش دیگری افزود:
«به برخی شامپوها پروتئین‌های هیدرولیزشده اضافه می‌شود. این شامپوها تخصصی‌تر و معمولاً گران‌تر هستند و می‌توانند به ترمیم موهای آسیب‌دیده و افزایش حجم مو کمک کنند. همچنین شامپوهای با pH متعادل، تحریک کمتری ایجاد می‌کنند.»

دکتر محمدی سامانی در ادامه درباره شامپوهای درمانی گفت:
«شامپوهای درمانی برخلاف شامپوهای معمولی، حاوی مواد دارویی فعال هستند و باید با نظر پزشک یا داروساز مورد استفاده قرار گیرند. شامپوهای حاوی کتوکونازول و زینک پیریتیون در درمان شوره و درماتیت سبوره‌ای مؤثرند. شامپو کولتار برای پسوریازیس و شامپوی کافئین در کنترل ریزش مو کاربرد دارند.»

در پایان این گفت‌وگو، او چند نکته طلایی را یادآور شد:

• شامپو را چند دقیقه روی پوست سر ماساژ دهید تا مواد فعال فرصت اثرگذاری داشته باشند.

• تعداد دفعات شامپو کردن باید با نوع مو هماهنگ باشد؛ موهای چرب نیاز به شست‌وشوی بیشتر دارند.

• در صورت بروز خارش، سوزش یا پوسته‌ریزی، مصرف شامپو را تغییر دهید.

• عبارت‌های تبلیغاتی مانند «فاقد پارابن» همیشه پشتوانه علمی ندارند و بیشتر جنبه بازاری دارند.

او در پایان تأکید کرد:
«نقش داروساز در انتخاب شامپوی مناسب بسیار کلیدی است. شامپو اگر درست انتخاب شود، نه تنها یک شوینده، بلکه یک فرآورده درمانی مؤثر خواهد بود.»