به گزارش روابط عمومی دانشکده داروسازی شیراز، در ادامه مجموعه گفت‌وگوهای «دانستنی‌های دارویی برای خانواده‌ها»، این‌بار موضوع گفت‌وگو به معرفی و بررسی فرآورده‌های ترمیم‌کننده پوستی و چگونگی مصرف صحیح آن‌ها اختصاص یافت. در این گفت‌وگو، دکتر زهرا سبحانی، متخصص فارماسیوتیکس و عضو هیأت علمی دانشکده داروسازی شیراز، درباره نحوه عملکرد ترکیبات فعال این محصولات، موارد کاربرد و نکات مهم ایمنی توضیحاتی ارائه داد.

دکتر سبحانی در ابتدای این گفت‌وگو با اشاره به اهمیت پوست به عنوان بزرگ‌ترین اندام بدن توضیح داد: «پوست نقش کلیدی در حفظ سد دفاعی، تنظیم دما و جلوگیری از نفوذ عوامل بیماری‌زا دارد. هرگونه آسیب — از بریدگی و سوختگی گرفته تا تحریک‌های شیمیایی — می‌تواند این سد محافظ را تضعیف کند و نیاز به مداخله دارویی جهت ترمیم را افزایش دهد. در این شرایط، فرآورده‌های ترمیم‌کننده پوستی از پرمصرف‌ترین محصولات دارویی هستند و آشنایی با ترکیبات و کاربرد صحیح آن‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد.»

وی در ادامه درباره ترکیبات فعال موجود در این فرآورده‌ها افزود: «اغلب محصولات ترمیم‌کننده با استفاده از مواد فعالی مانند دکسپانتنول، آلانتوئین، زینک اکساید و عصاره‌هایی نظیر آلوئه‌ورا و کالاندولا فرموله می‌شوند. این ترکیبات با مکانیسم‌های مختلفی همانند افزایش رطوبت، تحریک بازسازی سلولی و کاهش التهاب، روند ترمیم پوست را سرعت می‌بخشند. بستر دارویی این فرآورده‌ها — مانند کرم، ژل یا پماد — نیز به‌گونه‌ای انتخاب می‌شود که بیشترین جذب و اثربخشی را ممکن سازد.»

دکتر سبحانی در پاسخ به این پرسش که «آیا همه زخم‌ها نیازمند استفاده از ترمیم‌کننده هستند؟» توضیح داد: «قطعاً خیر. در زخم‌های عفونی، ترشح‌دار یا دارای بافت مرده، استفاده زودهنگام از ترمیم‌کننده می‌تواند روند طبیعی ترمیم را مختل کند. ابتدا باید عفونت با درمان مناسب کنترل شود و سپس فرآورده ترمیمی برای بازسازی پوست مورد استفاده قرار گیرد.»

او در بخش دیگری از گفت‌وگو به اهمیت انتخاب پایه دارویی مناسب اشاره کرد و گفت: «ژل‌ها و کرم‌ها بیشتر برای زخم‌های سطحی یا پوست‌های چرب مناسب‌اند، درحالی‌که پمادها به دلیل خاصیت انسدادی برای زخم‌های خشک و ترک‌های پوستی کاربرد بیشتری دارند. در موارد تخصصی‌تر نیز از فوم‌ها یا پانسمان‌های هیدروکلوئیدی استفاده می‌شود که رطوبت کنترل‌شده برای ترمیم زخم ایجاد می‌کنند.»

این متخصص فارماسیوتیکس درباره مصرف طولانی‌مدت ترمیم‌کننده‌ها هشدار داد و گفت: «اگرچه بسیاری از این محصولات ظاهراً بی‌خطر هستند، اما برخی از آن‌ها ممکن است حاوی ترکیباتی مانند کورتیکواستروئیدها یا آنتی‌بیوتیک‌ها باشند. مصرف بی‌رویه این مواد می‌تواند منجر به آتروفی پوست، تغییر رنگ، تأخیر در ترمیم یا حتی ایجاد مقاومت میکروبی شود. بررسی دقیق ترکیبات محصول و دریافت مشاوره از داروساز ضروری‌ترین اقدام پیش از مصرف است.»

دکتر سبحانی در پایان با تأکید بر نقش مهم داروساز افزود: «داروساز با بررسی نوع زخم، سابقه حساسیت پوستی و ترکیبات محصول، می‌تواند مناسب‌ترین فرآورده را انتخاب کند. همچنین آگاهی داروساز از تداخلات دارویی موضعی از مصرف نادرست همزمان داروهایی مانند ترتینوئین یا آنتی‌بیوتیک‌ها جلوگیری می‌کند. در بیماران دیابتی که روند ترمیم زخم حساس‌تر و کندتر است، مشاوره داروساز می‌تواند از بروز عوارض جدی پیشگیری کند.»

دکتر سبحانی در پایان گفت: «ترمیم موفق پوست، نیازمند شناخت درست بافت آسیب‌دیده، انتخاب محصول مناسب و مصرف صحیح در زمان درست است. مشورت با داروساز، نخستین و مهم‌ترین گام برای ترمیم ایمن و اصولی پوست به شمار می‌آید.»