از زبان دکتر «فرشاد فتاحی»؛ معاون پشتیبانی دانشکده داروسازی شیراز

پدافند غیر عامل “Passive defense” چیست؟

تعریف آن به نظر سخت می آید ولی در واقع همان دفاع غیرمسلحانه می باشد.

دفاع غیر مسلحانه چیست؟

به جمع اقداماتی که انجام می شود تا در زمان بروز جنگ یا زمان بحرانی خسارت های اختصاصی به حداقل برسد دفاع غیرمسلحانه می گویند. در واقع نوعی دفاع غیر نظامی است و به جنگ افزار نیاز ندارد.

پدافند غیرعامل تاریخچه ای به اندازه زندگی انسان دارد. از همان روزهایی که انسان غارنشین زندگی خود را در مقابل عوامل طبیعی مثل سیل و زلزله ایمن می کرد پدافند غیرعامل شکل گرفت.

به عنوان مثال در دوران کرونا که از آن به جنگ بیولوژیک یاد می شود آن کشورهایی که زودتر به ایمنی جمعی رسیدند که واکسن زودتر اختراع کردند و مردم کشورشان نیازمند رسیدن واکسن از دیگر کشورها نبودند. بنابراین تحقیقات علمی در زمینه تولید واکسن یک نمونه از پدافند غیرعامل در حوزه بهداشت و درمان است.

این مساله در زمینه جنگهای سایبری نیز صدق می کند .اینکه دیوارهای امنیتی در برابر حملات سایبری ایجاد شود و دسترسی دشمنان به مسایل امنیتی کشورها مشکل شود نمونه ای دیگر از پدافند غیرعامل است.

در پدافند غیرعامل تمام نهادها، نیروها، سازمان ها، صنایع و حتی  مردم عادی می توانند نقش موثری ایفا کنند.

در اکثر منابع علمی، اصول پدافند غیرعامل شامل 7 اقدام ذیل می باشد که در طراحی و برنامه ریزی اقدامات اجرایی می بایست مورد توجه قرارا گیرد.

1. -   استتار "Camouflage"
2. -   اختفا "Concealment"
3. -   پوشش”Cover”
4. -   فریب " Deception "
5. -   تفرقه و پراکندگی "Separation and Dispersion"
6. -   مقاوم سازی و استحکامات "Hardening"
7. -   اعلام خبر” Early warning”

به طور کلی اهداف پدافند غیرعامل موارد زیر می باشد.

• ایمن سازی مراکز حیاتی، حساس و مهم (حفاظت از زیرساختهای حیاتی)
• حفاظت از جان مردم
• استمرار خدمات ضروری
• تامین نیازهای مردم
• تداوم شبکه های اطلاع رسانی
• ارتقا و قابلیت بقا و حفظ کشور در شرایط بحران
• کسب امنیت پایدار در توسعه و پایدارسازی زیر ساخت های حیاتی کشور
• تحقیق و پژوهش ، تولید علم و فناوری و فرهنگ سازی و تبدیل آن فرهنگ عمومی

دکتر «فرشاد فتاحی»، معاون پشتیبانی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز