به‌گزارش روابط عمومی دانشکده داروسازی شیراز، در ادامهٔ مجموعه گفت‌وگوهای تخصصی «دانستنی‌های دارویی برای خانواده‌ها»، این قسمت به نقش داروساز بالینی در انتخاب آنتی‌بیوتیک‌های بیمارستانی اختصاص یافت. در این گفت‌وگو، دکتر لاله محمودی، متخصص داروسازی بالینی و عضو هیأت‌علمی دانشکده داروسازی شیراز، به تشریح اهمیت انتخاب صحیح آنتی‌بیوتیک در محیط بیمارستان پرداخت.
دکتر محمودی در آغاز با تأکید بر اینکه «مصرف آنتی‌بیوتیک در بیمارستان از پیچیده‌ترین تصمیمات درمانی است» توضیح داد: «بیماران بستری اغلب شرایط بالینی حساس‌تری دارند و در محیط‌های بیمارستانی احتمال مواجهه با میکروب‌های مقاوم بیشتر است. در چنین شرایطی، انتخاب درست آنتی‌بیوتیک، تعیین دوز مناسب و زمان‌بندی درمان تنها با همکاری نزدیک تیم پزشکی و داروساز بالینی امکان‌پذیر است.»
در پاسخ به پرسش «داروساز بالینی چگونه بهترین آنتی‌بیوتیک را انتخاب می‌کند؟»، دکتر محمودی گفت: «این فرآیند چندمرحله‌ای است؛ ابتدا محل عفونت و نوع احتمالی میکروب، سپس وضعیت عملکرد کلیه و کبد بیمار، سابقهٔ دارویی، نتایج کشت میکروبی و الگوی مقاومت آنتی‌بیوتیکی بیمارستان بررسی می‌شود. بر اساس این اطلاعات، مناسب‌ترین آنتی‌بیوتیک از نظر اثربخشی، کمترین عوارض و سازگاری با شرایط بیمار پیشنهاد می‌گردد.»
او دربارهٔ «آنتی‌بیوتیک استواردشیپ (برنامهٔ نظارت بر مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک‌ها)» افزود: «یکی از وظایف اصلی داروساز بالینی مدیریت مصرف منطقی آنتی‌بیوتیک است. داروسازان با جلوگیری از تجویز بی‌رویه، کمک به انتخاب گزینه‌های درمانی مناسب‌تر، اصلاح دوزها براساس عملکرد کلیوی و پیشگیری از تداخلات دارویی، در کاهش مقاومت میکروبی، کوتاه شدن مدت بستری و صرفه‌جویی در هزینه‌های بیمارستان و نظام سلامت نقشی کلیدی دارند.»
دکتر محمودی با اشاره به حساسیت‌های درمانی در بخش‌های مراقبت‌های ویژه گفت: «در واحد مراقبت‌های ویژه (ICU) بیماران غالباً دچار عفونت‌های شدیدتری هستند. در این بخش‌ها تصمیم‌گیری بر اساس نتایج آنتی‌بیوگرام، نفوذ دارو به بافت، تعادل مایعات و در صورت امکان پایش سطح دارو در خون انجام می‌شود. برای برخی داروها مانند وانکومایسین و گروه آمینوگلیکوزیدها، پایش غلظت پلاسمایی (Therapeutic Drug Monitoring — TDM) ضروری است تا ضمن حفظ اثربخشی، از سمیت دارویی و بروز عوارض جدی جلوگیری شود.»
در مورد اشتباهات رایج نیز او گفت: «تجویز آنتی‌بیوتیک در عفونت‌های تنفسی ویروسی، تجویز طولانی‌مدت در موارد غیرضروری و تجویز هم‌زمان آنتی‌بیوتیک‌های مشابه از اشتباهات شایع است. این اقدامات نه‌تنها سودی ندارند، بلکه می‌توانند خطر مسمومیت و رشد باکتری‌های مقاوم را افزایش دهند. اصلاح این موارد از وظایف داروساز بالینی است.»
دکتر محمودی در پایان خاطرنشان کرد: «آنتی‌بیوتیک‌ها ستون درمان عفونت‌های بیمارستانی هستند؛ اما برای دستیابی به بیشترین اثربخشی باید بر پایهٔ شواهد علمی و با نظارت دقیق انتخاب شوند. نقش داروساز بالینی در این فرآیند حیاتی است؛ زیرا با تحلیل علمی و نظارت پیوسته بر مصرف داروها از جان بیماران محافظت کرده و به کنترل مقاومت میکروبی در سطح بیمارستان کمک می‌کند.»