تاریخچه گروه
سالهای سال پیش از آنکه کشاورزی و کشت توسعه پیدا نماید، مردم قبایل مختلف در دنیا از گیاهان و مواد طبیعی اطراف محل زندگی خود برای درمان بیماریها و رفع آلام خود استفاده میکردهاند. این روند بهمرورزمان و در طی هزاران سال با شکوفایی دانش در دوران تمدن اسلامی و ظهور دانشمندانی چون محمد زکریای رازی، علی بن عباس، ابوعلی سینا، سید اسماعیل جرجانی و دیگر دانشمندان این مرزوبوم گسترش پیدا نموده و آثار این دانشمندان در قالب کتب مهم و مشهوری چون الحاوی، کامل الصناعه الطبیه، قانون در طب و ذخیره خوارزمشاهی به نسل امروز به ارث رسیده است. در کنار این آثار کتب و مخازن دارویی مهم و ارزشمندی چون مخزن الادویه عقیلی خراسانی شیرازی، تحفه المومنین حکیم تنکابنی، اختیارات بدیعی، قرابادین کبیر و قرابادین صالحی را میتوان بهعنوان منابعی ارزشمند جهت دارودرمانی با گیاهان و مواد طبیعی برشمرد.
دانش داروسازی سنتی و ساخت داروهای طبیعی با پایهای ارزشمند از این کتب و مفاهیم و آنچه امروزه در علم داروسازی مطرح است در ارتباطی مستقیم، مستمر و قدرتمند میباشد. ساخت دارو بهویژه داروهای طبیعی و سنتی علاوه بر تکنیک ساخت معمول و شرایطی که میبایست مطابق با روشهای امروزی به آن پرداخت، واجد نکاتی است که ریشه در مفاهیم و دستورالعملهایی دارد که حکیمان از گذشته در متون و آثار خود به آنها پرداختهاند. ازجمله مصادیق مهم در این زمینه داستان استفاده از آرتمیزیا در بیماری مالاریاست که در سال ۲۰۰۶ آرتمیزین بهعنوان داروی انتخابی اصلی جهت درمان مالاریا مطرح شد حالآنکه ردپای استفاده از این دارو و گیاه مرتبط به هزاران سال قبل برمیگردد. در کشف و جداسازی این داروی فعال نهتنها گزارش در متون سنتی بلکه نحوه استخراج نیز بهخوبی بیانشده است. در این زمینه نیز خانم تویویو دانشمند معروف با الهام گرفتن ازآنچه در متون سنتی کشور خود مطرح نمود و با راهکارها و دستورالعملهای ذکرشده در این کتابها توانست بر این کشف مهم نایل گردد. مثالهای عملی فراوانی از این موارد در متون سنتی کشورهای مختلف فراهم است که مطالب ضبطشده از دل مفاهیم و مستندات مرتبط با طب و داروسازی سنتی ایران نیز مجموعهای از این موارد میباشد.
میتوان اذعان داشت که توانمندی و شرایط در جامعه ایران امروز با پشتوانهای از علایق و نیازهای مردم ایران به همراه منابع غنی از دانش طب و داروسازی ایرانی بستری مناسب برای شکوفایی هرچه بیشتر و درخشانتر این دانش و به عرصه گذاشتن آن بیانجامد.
بااینحال استفاده از گیاهان دارویی و دانش داروسازی سنتی و گیاهی در ایران هنوز با جایگاه غنی خود در میان مکاتب و متون مرتبط فاصله داشته که این فاصله میتواند با تأسیس و راهاندازی و بهکارگیری رشته دکترای تخصصی داروسازی سنتی به شکوفایی رسیده و نقش تاریخی خود را در این حیطه احیا نماید.
رسالت رشته (Mission ) :
رسالت این رشته تربیت نیروی داروساز سنتی متخصص موردنیاز برای مراکز آموزشی، پژوهشی- دارویی، خدمات درمانی-تولیدی و مدیریتی در سطح کشور میباشد. این افراد باید در راستای بازشناسی، تبیین، ترویج و توسعه دانش و فناوری داروسازی سنتی، انتشارات مطالب و مستندات علمی در سطح کشور و جهان، تولید داروها و فراوردههای طبیعی و سنتی در نظام دارویی کشور اقدام نمایند.
چشم انداز ( Vision )
انتظار میرود که در طی ۱۰ سال آینده باتربیت نیروی تخصصی آگاه، ماهر و متعهد درزمینه داروسازی سنتی با تولید شواهد علمی معتبر، جایگاه مصرف داروهای سنتی ایران در کشور، کشورهای منطقه و جهان موردپذیرش قرار گیرد.
ارزش ها:
- حفظ و ارتقای ارزشهای تاریخی کشور
- مستندسازی و احیای علمی مفاهیم طب و داروسازی سنتی
- تأکید بر ترویج فراوردههای دارویی طبیعی
- تلاش در جهت تطابق با رشد سریع و جهانی علوم و فناوری
- رعایت استانداردهای ملی آموزش و پژوهش
اهداف کلی (General goals ):
- تربیت متخصصین رشته داروسازی سنتی متناسب با نیازهای آموزشی پژوهشی، خدمات درمانی، مشاورهای و تولیدی کشور
- بازشناسی، تبیین، ترویج، روزآمد کردن و کاربردی نمودن دانش داروسازی سنتی و توسعه این رشته
- گسترش مرزهای دانش درزمینه گیاهان دارویی بومی و داروسازی سنتی
- گسترش ارتباط دانشگاه با صنعت
نقش دانش آموخته:
- مشارکت در آموزش و داروسازی سنتی در تمام سطوح دانشگاهی در صورت نیاز
- مشارکت در آموزش کارکنان و مسئولین فنی کارخانجات فراوردههای طبیعی
- تهیه متون و کتب مرجع، فارماکوپه داروهای سنتی ایران و دستورالعملهای مبتنی بر شواهد تخصصی
- طراحی اجرا و ارزشیابی طرحهای پژوهشی فن آورانه بهمنظور تولید دارو از منابع طب سنتی ایران
- جمعآوری اطلاعات و ارزشیابی دانش بومی و استفاده از مفردات پزشکی و فراوردههای طبیعی
- ارائه مشاوره درزمینه داروسازی سنتی
- طراحی، فرمولاسیون و تولید داروهای موردنیاز در طب سنتی در سطح نیمه صنفی و صنفی
- کنترل کیفیت فراوردههای طبیعی
- پذیرش مسئولیت نظارت بر مراحل مختلف تولید، صادرات و واردات مواد اولیه و فراوردههای طبیعی و سنتی
- پذیرش مسئولیت نظارت بر واحدهای R&D در صنایع مرتبط
- ارائه خدمات دارویی در حیطه فراوردههای طبیعی و سلامتکده های طب سنتی
- ارائه خدمات دارویی و مشاوره ای در زمینه فراورده های طبیعی و سنتی در مراکز مرتبط