Cichorium intybus L.
Asteraceae
هندبا، کاسنی
گیاهی است علفی، پایامی باشد. دارای ساقه های ایستاده، نازک و توخالی، با شاخه های دور از هم، زاویه دار با خطوط و شیارهای طولی که با قطع ساقه ماده شیری رنگ با مزه تلخ از آوند های شیرابه ای آن به خارج ترشح می شود.
برگ ها متناوب و پوشیده از تارهای فراوان، برگهای پایین ساقه بیشتر، بزرگتر و پهن تر با تقسیمات عمیق و دندانه دار و تقسیم انتهایی که به نوک برگ منتهی می شود. هر چه به سمت راس ساقه نزدیک تر می شویم، برگ ها کمتر، کوچکتر، سرنیزه ای و بدون دمبرگ می باشند.
گل ها که در اردیبهشت تا شهریور ماه از بغل برگ ظاهر می شوند به رنگ آبی روشن و فاقد دمبرگ هستند. ریشه مخروطی شکل و به رنگ قهوه ای و دارای شیرابه سفید و تلخ مزه می باشد.
Calotropis procera (Aiton) Dryand.
Apocynaceae
استبرق
درختچه کوچکی به بلندی سه تا چهار متر که در اعضای آن شیرابه سفید رنگی وجود دارد ساخت بچه های این درخت ضخیم پیچ خورده گره دار کمی قرمز و شاخه‌های جوان اسپرت سفید پوشیده شده است و تقریباً بدون مرگ هم تخم مرغی گوش دار سبز مایل به آبی و کردار و عادل گل ها سفید صورتی و ارغوانی مایل به بنفش کفش می باشند میوه برگشته شکم دار به درازای صنعتی و پوشیده است تارهای ابریشمی می باشد
.Prunus scoparia (Spach) C.K.Schneid.
Rosaceae
بادام کوهی، ارژن
درختچه ای به ارتفاع تا ۶ متر، از قاعده منشعب و پر شاخه، با شاخه های ترکه ای و راست، بدون کرک، سبز رنگ، استوانه ای، غالبا در فصل تابستان بدون برگ، برگها که بیشتر در فصل بهار دیده می شوند خطی – سرنیزه ای یا خطی –قاشقی با لبه کنگره ای – دندانه ای، با قاعده ای ممتد، نوکی سیخک دار، سبز رنگ، بدون کرک. گلها سفید یا سفید مایل به قرمز، درشت، در گل آذین خوشه ای بر روی شاخه ها قرار گرفته. میوه شفت کروی یا تخم مرغی، به قطر تا ۲۰ میلیمتر، با کرک های دائمی.
Nasturtium officinale (L.) R. Br.
Brassicaceae
علف چشمه، ترتیزک آبی، بلاغ اوتی
گیاه پایا، آبزی به ارتفاع ۲۰-۸۰ سانتیمتر، بدون کرک، روینده در کنار جویبارها وچشمه ها. ساقه متعدد در پایه افتاده و خیزان، در محل بند های معمولا ضخیم پایینی ریشه زا و در بالا منشعب. برگ دمبرگدار، منقسم ته شانه ای، با ۳-۷ زوج برگچه بیضی وتخم مرغی، کامل، تقسیم انتهایی بزرگتر از دیگران. گل متوسط، سفید یا کمی متمایل به صورتی، کاسبرگها فاقد برجستگی یا قوز در پایین، گسترده، گلبرگها به ابعاد ۲.۵×۶-۴ میلیمتر و تقریبا دو بار طویل تر از کاسبرگها، میوه یا خورجین به ابعاد ۸×۲-۱۱ میلیمتر، ایستاده یا کاملا گسترده، غالبا کمانی و برگشته، هم قد یا طویل تراز پایه دمگل.
کیالک، زالزالک زرد
Crataegus aronia ( L.) Bosc. ex DC.
Rosaceae
. اغلب درختی شونده. شاخه چه های جوان با کرکهای نمدی- کرکهای کوتاه متراکم، در حالت مسن تر بدون کرک، خاکستری – قهوه ای شونده. خارها به طول کم و بیش ۱ سانتیمتر. برگها بادبزنی – واژ تخم مرغی، غالبا کوچک، فقط کمی یا تا بیشتر از نیمه بریده، با لوبهای کوتاه گرد پهن، بلند ترین آنها خطی کم و بیش نوک تیز، کم دندانه؛ دمبرگ از پهنک مشخصا کوتاه تر؛ پهنک روی سطح فوقانی بدون کرک یا با کرک های بسیار تنک، در سطح تحتانی کرکی. گل آذین ها ۳-۱۲ گلی، نسبتاً انبوه. دم میوه های جوان و کاسه گل با کرکهای بسیار تنک، در سطح تحتانی کرکی. کاسبرگها سه گوشه، به طول کم و بیش ۲ میلیمتر، روی میوه برگشته. گلبرگها تقریبا دایره ای، به قطر کم و بیش ۴ میلیمتر. خامه ها ۱-۲ (۳-) تایی. میوه تقریبا کروی، زرد رنگ، گاهی با رگه های قرمز شونده. دانه ها در سطح پشتی شیار دار، در سطح شکمی با ناو نامشخص.
مریم نخودی شرقی شیرازی
به نام های محلی گل ماش، گل سوسنی
Teucrium orientale L. Subsp Taylori (Boiss.) Rech. F.
Lamiaceae
گیاه پایا، در قاعده چوبی، تمام گیاه پوشیده از کرک های کوتاه و نرم وسفید رنگ یا غده پوش. ساقه بسیار متعدد، در بالا غالبا منشعب به صورت پانیکولی کوتاه، با شاخه های متقابل. برگ تخم مرغی-مدور، دارای ۱-۲ بار تقسیم عمیق، با قطعات کوتاه، خطی باریک، سبز یا تقریبا پوشیده از کرک های نرم و کوتاه و سفید رنگ. گل آبی یا آبی متمایل به سفید یا بنفش، مجتمع در گل آذینی دارای انشعابات متعدد و پر گل؛ دمگل های پایینی گل آذین غالبا دارای ۲-۳ گل انتهایی، دمگلهای میانی گل اذین و بالاییها فقط دارای یک گل؛ کاسه بطول ۴-۵ میلیمتر، دارای دندانه های مثلثی، کرکینه پوش؛ جام دارای رگه، تقریبا دو بار بلندتر از کاسه، دارای لبه میانی به طول ۶ میلیمتر، با انتهای کند، لبه های کناری تیز و نوک دار، به طول ۵ میلیمتر؛ میله پرچم ها خارج شده از جام، بدون کرک، میوه تقریباً پرزدار و گردینه پوش ولی بدون کرک.
آویشن دنایی با نام های محلی نخودک، اوشوم، اوشن باریکو، ابشن باریک کوهی، اورخک
Thymus daenensis Celak
Lamiaceae
درختچه های کوتاه قد، کوشینی، قاعده به شدت چوبی شده. ساقه دارای گل راست، ساده، تقریباً کرکدار تا بدون کرک. دسته های برگی محوری توسعه یافته یا فاقد آن. برگها آشکار و غیر آشکار و از میان گره ها کوتاهتر، (خطی) نیزه ای تا نازک تخم مرغی- نیزه ای، در نصف پایین پهن، بدون دمبرگ، نوک تیز یا نوک کند. غده های بدون پایه زیاد، قرمز رنگ. گل آذین سرسان یا برخی مواقع بلند، حلقه ها در قاعده پخش و بندرت کوتاه تر از دمگل ها. براکت یک برگ به صورت نا مشخص تقسیم شده، تقریباً کوتاه و پهن، سبز، بندرت ارغوانی رنگ. برگک ۱-۲ میلیمتر طول دارد. لوله کاسه گل تقریباً استوانه ای تا استکانی، دندانه های فوقانی کاسه گل ۸/۰ میلیمتر طول. لب بالایی از دندانه های پایینی به طور مشخص کوتاه تر. جام گل (۷-) ۶-۵ میلیمتر، قرمز رنگ.
کلپوره، مریم نخودی، جز
Teucrium polium L.
Lamiaceae
گیاه پایا، کرکینه پوش، یا سفید فام–پتوئی، تقریباً با ضمائم پوششی متفاوت، در قاعده چوبی. ساقه متعدد، از قاعده و پائین منشعب، با شاخه های خیزان یا ایستاده، غالبا پیچ و تابدار، کم و بیش در پائین چوبی شده در انتها منتهی به انشعابات دیهیمی. برگ بدون دمبرگ، پهن دراز، یا واژ سر نیزه ای، یا خطی، با انتهای مدور، در حاشیه کنگره ای–دندانه دار، گل سفید، کوچک، مجتمع در گل آذین کپه وار و متراکم و نیمه کروی، یا تخم مرغی، به قطر ۱۰-۲۰ میلیمتر، مختصراً دمگل دار؛ براکته ها خطی یا خطی–چمچه ای، نا برابر با گل، با حاشیه تا شده؛ کاسه مختصراً لوله ای–استکانی، تقریبا بدون دمگل، تقریبا زنگی شکل، بطور متراکم کرک پوش و خزی، با دندانه های مختصراً مثلثی، تقریبا ممتد.
گلرنگ زرد، خار خرون با نام محلی خارزردو
Carthamus oxyacantha M.B.
Asteraceae
گیاه یکساله، خیلی کم کرکدار، سبز مات یا متمایل به زرد و یا سفید مایل به زرد، خاردار. ساقه متمایل به سفید، محکم و سخت، منشعب به شکل پانیکول. برگ پهن دراز، پهن دراز-سرنیزه ای، پایینی ها مختصراً دندانه دار، با دندانه های نوک تیز و خاری شده، بالائیها تقریبا نیمه ساقه آغوش، با خارهای زرد و نازک برابر با عرض پهنک. گل زرد، مجتمع در کپه های متوسط؛ براکته های بیرونی گریبان طویلتر از کپه ها، در سطح روئی بخش قاعده فشرده و سفید رنگ، در قسمت فوقانی سبز و علفی، پهن دراز، با ۳ رگبرگ زرد و با خاری طویل؛ فندقه دارای سطحی طاس و صیقلی، واژ تخم مرغی-چهار گوش، در انتها شامل چهار برآمدگی.
بنه
Pistacia atlantica Desf.
Anacardiaceae
برگها غالبا ۲-۳ جفتی، تخم مرغی -سر نیزه ای یا تخم مرغی –بیضوی، با طولی (۵/۱-)۲-۳ برابر عرض؛ برگچه ها به طول تا ۸ به عرض ۵/۳ سانتیمتر، اغلب نزدیک قاعده پهن تر، به طرف انتها به تدریج باریک شده، با لبه های کم و بیش راست، با بافت چرمی ضخیم. شفت با عرضی کم و بیش بیشتر از طول.
کاکوتی
Ziziphora tenuior L.
Lamiaceae
گیاهی یک ساله و فصلی، کرکینه پوش، ظریف، علفی. ساقه از پایین منشعب، سبز کم رنگ یا صورتی متمایل به قهوه ای، علفی. برگها خطی-سرنیزه ای، نوک تیز، در حاشیه مژک دار. گل صورتی، دارای دمبرگ کوتاه، یا تقریبا فاقد آن، مجتمع در توده های به هم پیوسته یا کم وبیش دور از هم و به صورت سنبله ای تنک یا متراکم، پهن دراز-استوانه ای؛ کاسه به طول ۵/۷-۵ میلیمتر، صورتی–متمایل به قهوه ای، استوانه ای باریک، دارای ۱۳ رگه، در دهانه مژکدار، با دندانه های کوتاه، تخم مرغی-مثلثی، در انتها به هم آمده؛ جام به طول ۱۰-۸ میلیمتر، شامل لوله باریک، فاقد حلقه کرک دار در داخل، پهنک آن کوچک، کمی خارج شده از کاسه، دو لبه، لبه بالایی آن افراشته، کامل، لبه پایینی گسترده، سه بخشی؛ پرچم ها دو عدد زایا و دارای بساک های زائده دار و۲ عدد نازا، منتهی به میله ای کوتاه و تقلیل یافته؛ دانه ها صاف.
آویشن شیرازی، ازکند، اوشن پنو، آب شوم پهنو، اوشوم پهن، اوشن
Zataria multiflora Boiss.
Lamiaceae
گیاه پایا، بوته هائی در پایه چوبی، پر ساقه، سبز متمایل به سفید، معطر. ساقه متعدد، محکم و مقاوم، در پایه چوبی، با پوست خاکستری متمایل به سفید، یا کمی متمایل به قهوه ای، بسیار منشعب، با شاخه های باریک متمایل به سفید و گردینه پوش. برگ کوچک، دارای دمبرگ کوتاه، مدور، یا بیضی، در قاعده مقطع یا تقریبا قلبی شکل در انتها مدور، منقوط، در بخش گلدار کوچک و باریک. گل سفید،کوچک، مجتمع در گرزن های کوچک، یا چرخه های بدون دمگل، کوچک و گویچه ای، بسیار متراکم واقع در گل آذین های باریک تسبح مانند، ساده، براکته های پهن دراز، کاسه غشایی، در زاویه ها مژکدار، دارای دندانه های مثلثی کوتاه با انتهای کند؛ جام کوچک، تقریبا مانده در کاسه، دولبه، لب بالایی آن کوتاه و منتهی به دو بخش، لب پائینی ۳ بخشی؛ پرچم ها ۴ عدد و دو بدو مساوی، مانده در جام، بساکها متعابد؛ فندقه تخم مرغی و دارای سطح صاف
